Nói về Việt Nam mình, sau đồng lúa vàng, lũy tre xanh thì phải nói ngay đến cây cau, dàn trầu.

Nói đến đám cưới của người Việt, mâm quả là phải có trầu - cau.
Rồi miếng trầu là đầu câu chuyện, rồi "Đừng xanh như lá, bạc như vôi" (Hồ Xuân Hương)

Nhưng thời gian gần đây mình thấy trầu - cau ngày càng ít, thay vào đó là cau kiểng (Areca.Triadra) cau đỏ (Aerca.Vetiarina), cau champane, cau vua (thuộc chi dừa (cocos)) có lẽ vì càng ngày càng ít người ăn trầu.

Nhưng nói gì mình vẫn thích trầu - cau của Việt Nam mình hơn hết thảy vì vậy mình viết bài này cung cấp một số thông tin khoa học cơ bản về trầu và cau để các bạn tiện "ngâm" cứu

Cau
Tên khoa học : Areca.Catechu
Chi: Cau ( Areca)
Họ: Cau (Arecaceae)
Trong họ này ngoài chi cau (7 loài) còn có các chi đáng chú ý chi dừa (Cocos), chi Chà Là (Phoenix), chi Thố Nốt (Borussus

Cuối cùng xin bác Peter Parker cho một bài thơ minh hoạ.

Vào vườn hái quả cau xanh
Bổ ra làm sáu mời anh xơi trầu
Trầu này trầu tính, trầu tình,
Trầu loan, trầu phượng, trầu mình lấy ta"
Hay:
"Trầu này thực của em têm
Trầu phú, trầu quý, trầu nên vợ chồng
Trầu này bọc khăn tơ hồng
Trầu này kết nghĩa loan phòng từ đây".

Miếng trầu mang nhiều ý nghĩa về giao tiếp, văn hoá, đạo đức, tâm lý. Nó còn thể hiện mối quan hệ ứng xử trong cuộc sống hàng ngày:

"Thương nhau cau sáu bổ ba
Ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười".

Khi muốn chối từ tình cảm của người con trai, người con gái cũng mượn miếng trầu để khéo léo từ chối:

"Sáng nay em đi hái dâu
Gặp hai anh ấy ngồi câu thạch bàn
Hai anh đứng dậy hỏi han
Miệng nói tay cởi túi trầu mời ăn.
Thưa rằng: Bác mẹ em răn
Làm thân con gái chớ ăn trầu người..."

Tục ăn trầu còn gắn với phong tục nhuộm răng đen để có những "má hồng, răng đen" tiêu biểu của cái đẹp con gái thuở nào. Người thôn nữ má hồng răng đen, một thuở đã trở thành hình ảnh làm si mê biết bao chàng trai, như câu ca xưa

"Mình về mình nhớ ta chăng
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười
Nǎm quan mua lấy miệng cười
Mười quan chẳng tiếc, tiếc người răng đen".

Ngày nay, để răng trắng nên nhiều người không ăn trầu nữa, nhất là ở thành phố. Tuy nhiên, quan niệm "miếng trầu là đầu câu chuyện" của người Việt Nam vẫn được áp dụng ở những dịp hiếu, hỉ. Vì biếu trầu là tục lệ, là tình cảm nên dẫu có ăn hay không cũng chẳng ai chối từ. Tục ăn trầu, hình ảnh trầu cau đã trở thành hình ảnh gần gũi, rất đặc trưng phong cách Việt Nam.